Page 225 - kpi20440

การประชุมวิชาการสถาบันพระปกเกล้า 225
ครั้งที่ 20 ประจำาปี 2561
ประชาธิปไตยไทย: ก้าวย่างเพื่อการพัฒนา

แนวคิดของคุณภาพสังคมเกิดขึ้นจากนักวิชาการในทวีปยุโรป (Van der Maeson and Walker,

2012 ; Beck et al, 1997 ; Philip, 2006; Therborn, 2001) ที่เห็นความส�าคัญของการใช้ตัวชี้วัดใหม่แทน
ตัวชี้วัดแบบเดิมๆ ในเรื่องของคุณภาพชีวิต หลังจากนั้นนักวิชาการในทวีปเอเชียและออสเตรเลียก็ได้ให้ความส�าคัญ

และขยายสู่การศึกษาเรื่องของคุณภาพสังคมอย่างจริงจัง และมีการจัดท�าตัวชี้วัดคุณภาพสังคมขึ้น คุณภาพสังคม
จึงได้มีทฤษฎีที่สามารถใช้ประเมินความก้าวหน้าของสังคมมนุษย์และเกี่ยวข้องกับการพัฒนานโยบายที่จะท�าให้

มนุษย์มีความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น และมีความพึงพอใจที่มากกว่าการพัฒนาคุณภาพชีวิต นอกจากนี้ ยังมีการพิจารณา
ถึงแนวคิดความมั่นคงของมนุษย์และการแบ่งแยกทางสังคมอีกด้วย ทฤษฎีคุณภาพสังคมไม่ได้เป็นเพียงการมองถึง

สังคมที่ดี แต่ยังให้มุมมองในเรื่องความเข้าใจสภาวการณ์ของสังคม รวมถึงความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจกและสังคม
ระหว่างรัฐและตลาด ข้อดีก็คือเป็นรากฐานของการพัฒนานโยบายทางสังคมที่มาจากทฤษฎีต่าง ๆ ร่วมกันเป็น

พื้นฐานของการมองสังคมและการวิเคราะห์เชิงสถาบันมากขึ้น หลักการที่อยู่เบื้องหลังพลวัตของการอธิบายทฤษฎี
ที่เกี่ยวข้องก็คือการพัฒนาระบบสวัสดิการของรัฐ แนวคิดในเรื่องของความก้าวหน้ามีวิศวกรรมทางสังคมที่เกิดขึ้น

ในทวีปยุโรปและน�าไปสู่การพัฒนาสังคมและเป็นรัฐสวัสดิการในโอกาสต่อมา (Lin and Herrmann, 2015 :
pp. 1-50) ทฤษฎีทางสังคมได้มีการพัฒนากว้างขวางมากกว่าในทวีปยุโรป หลักการที่ส�าคัญก็คือเป็นเรื่องที่

ตรงข้ามกับการมองเพียงคุณภาพชีวิตถือว่าเป็นมุมมองใหม่เป็นการคิดใหม่ ไม่เพียงการศึกษาด้านการพัฒนา
แต่ยังมองถึงทฤษฎีทางสังคมและให้ความส�าคัญกับในเรื่องของความเป็นมนุษย์และสิทธิมนุษยชนด้วย

คุณภำพสังคม คืออะไร

มีผู้ให้ค�าจ�ากัดความค�าว่า “คุณภาพสังคม” ไว้อย่างหลากหลาย คุณภาพสังคม เป็นวิธีการที่สร้าง

ความเข้าใจสังคมซึ่งเกี่ยวข้องกับนโยบาย ด้านสังคมและนโยบายสาธารณะ ที่พิจารณามากกว่า การศึกษา
ผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ (Abbot and Wallace, 2012: pp.153-167). เป็นความสัมพันธ์ระหว่างปัจเจก

กับสังคมและระหว่างรัฐกับตลาด (Beck et al., 1997) การท�าให้ประชาชนรู้สึกว่ามีความพอใจในชีวิตน่าจะเกิด
จากสภาพความเป็นอยู่ของเขา ที่มีความมั่นคง มีความมั่งคั่งและยั่งยืน การศึกษาของ Wallace and Abbot

(2007 : pp.109-123) และ Abbot and Wallace (2012 : pp.153-167) ใช้ตัวชี้วัดในเรื่องของการที่ประชาชน
ตอบว่าพวกเขารู้สึกว่ามีความสุข ซึ่งความสุขของแต่ละบุคคลจะไม่เหมือนกัน การศึกษาครั้งนี้อธิบายได้ว่า

ในฐานะของคนไทย อะไรคือปัจจัยส�าคัญที่ท�าให้คนไทยมีความสุข Wallace and Abbot (2007) พบว่ามี
ความสัมพันธ์กันระหว่างคุณภาพสังคมและความพอใจในชีวิตที่น�ามาซึ่งความเป็นอยู่ที่ดี ความเป็นอยู่ที่ดีนั้นเป็น

การศึกษาที่มีผู้สนใจไว้นานแล้วไม่ว่าจะเป็น Amartya Sen (1999) หรือ Joseph Stigliz (2008) ที่มองว่าเป็น
เรื่องของความก้าวหน้าทางสังคมและสะท้อนออกมาด้วยความรู้สึกว่าพวกเขามีความสุข นอกจากนี้การศึกษา

ของความพอใจในชีวิตก็เกี่ยวข้องกับความรู้สึกว่ามีความสุขหรือไม่มีความสุข เป็นการวัดความรู้สึกของแต่ละ
บุคคลและสะท้อนถึงคุณภาพของสังคมนั้นโดยภาพรวมในที่สุด