Page 59 - kpi19909
P. 59
53
การบริหารจัดการนํ้าในชุมชนและนําเข้าสู่เวทีประชุมประจําเดือนของ
ชุมชน
ระดับความรุนแรง 1 ไม่มีความเสียหายทั้งต่อทรัพย์สินและร่างกาย
วิธีการแก้ไข แนวทางการแก้ปัญหาบนพื้นฐานการปฏิบัติการ (การทดลองวิจัยในการ
แก้ไขปัญหา) พบว่า ชุมชนในพื้นที่ผาสุข ได้ค้นพบสาเหตุที่แท้จริงว่า
การที่แหล่ง นํ้าที่เคยใช้อย่างอุดมสมบูรณ์ในอดีตนั้นกลับลดลงและ
ก่อให้เกิดปัญหานั้น มีสาเหตุมาจากการบริหาร จัดการนํ้าที่ขาด
หลักการใช้ธรรมาภิบาลและคนในพื้นที่รุกพื้นที่ป่าต้นนํ้า จึงก่อให้เกิด
สภาพปัญหาแหล่ง นํ้าตื้นเขินและแห้งขอด ส่วนกระบวนการความรู้ที่
ชุมชนค้นพบที่ได้จากงานวิจัยในครั้งนี้ เพื่อนํามาแก้ไข ปัญหา ก็คือ การ
ใช้องค์ความรู้ทางภูมิปัญญาท้องถิ่นผสมผสานกับการใช้ความรู้ทาง
วิชาการ (ด้าน เทคนิค/เทคโนโลยี) และหลักธรรมาภิบาล (เน้นศีลธรรม)
ในการบริหารจัดการนํ้าของชุมชน ซึ่งการ บริหารจัดการนํ้าในที่นี้ใช้ 1)
รูปแบบวิธีการตั้งกฎ กติกาชุมชนด้วยหลักธรรมาภิบาล ในการจัดสรร
นํ้า ให้กับคนในชุมชนอย่างเป็นธรรม ร่วมกับการบริหารจัดการ
ตรวจสอบคุณภาพนํ้า (ทางด้านความ ปลอดภัยทางอนามัย) ระบบการ
ติดตั้ง-บํารุงรักษา (ทางด้านเทคนิค) สัปดาห์ละ 3 ครั้ง โดยผ่านกลุ่ม
อาสาสมัครในชุมชนที่จะคอยผลัดเปลี่ยนตามวาระข้อตกในการเป็น
อาสาสมัคร (ทุกครัวเรือนจะจัดส่งคน ในครอบครัวมาเป็นอาสาสมัคร)
2) รูปแบบการฟื้นฟูแหล่งต้นนํ้า (ผืนป่า) โดยใช้ความรู้จากวิถีความเชื่อ
ป่าศักดิ์สิทธิ์ จารีตประเพณี กฎ ข้อห้าม (การนับถือผีป่า / การบวชป่า)
และการปลูกป่าเสริมตามความ เชื่อและการใช้ประโยชน์จากป่า (พืชป่า
ที่สามารถสร้างรายได้ เช่น ต้นต๋าว) และการแบ่งโซนพื้นที่ป่า ได้แก่ ป่า
ต้นนํ้า ป่าอนุรักษ์ ป่าใช้สอย 3) รูปแบบลดความขัดแย้งการบริหาร
จัดการนํ้าด้วยการบูรณา การกระบวนการทํางานอย่างมีส่วนร่วม
ระหว่าง ชุมชนบ้านผาสุก โครงการพระราชดําริศูนย์ภูฟ้า หน่วยจัดการ
ต้นนํ้า (กรมป่าไม้) ด้วยการใช้ข้อมูลงานวิจัยที่เป็นข้อเท็จจริง มาเป็น
เครื่องมือการสร้างความ เข้าใจร่วมกันและนําไปสู่เวทีการพูดคุยและหา
แนวทางการแข้ไขปัญหาร่วมกันอย่างสันติวิธี (ในอดีตเกิด ปัญหาใน
เรื่องความไม่เข้าใจกัน โดยเฉพาะการบริหารจัดการนํ้า ที่เกิดจากการใช้
นํ้าจากผืนป่าเดียวกัน ทําให้ชาวบ้านบางส่วนไม่สบายใจ เนื่องจากเห็น
