Page 20 - kpi19839
P. 20
“บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ต าบลโคกมั่งงอย
อ าเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ” โดย อ.โชติกา สิงหาเทพ อ.ธนิกานต์ ศรีจันทร์ อ.เสาวนีย์ จันทสังข์
2) สภาพทางด้านจิตใจของผู้สูงอายุ (Psychological Status of Aging) สภาพทางด้านจิตใจ
ของผู้สูงอายุ ส่วนหนึ่งเกิดจากการเสื่อมถอยของอวัยวะต่างๆ ความผิดปกติของระบบประสาท และสมอง
ท าให้ประสิทธิภาพการท างานของสมองและประสาทลดลง มีผลกระทบต่อระบบความทรงจ า เกิดอาการ
หลงลืม และความทรงจ าย้อนกลับ สามารถจดจ าเหตุการณ์ในอดีตได้ดีกว่าเหตุการณ์ในปัจจุบัน
นอกจากนั้นสภาพการเจ็บป่วย และการสูญเสียด้านต่างๆ ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงสภาพ
ทางจิตใจมากมาย ดังนี้
2.1) การสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก เนื่องจากบุคคลที่ใกล้ชิด เช่น คู่สมรส ญาติสนิท เพื่อน
เสียชีวิต หรือแยกย้ายไปอยู่ที่อื่น ท าให้เกิดการซึมเศร้าอันเนื่องมาจากการพลัดพรากจากบุคคลอันเป็นที่รัก
2.2) การสูญเสียสถานภาพทางสังคม เนื่องจากการออกจากงาน หรือหมดภาระที่ต้อง
รับผิดชอบ ท าให้รู้สึกไร้ค่า
2.3) การสูญเสียสัมพันธภาพในครอบครัว เนื่องจากบุตร ธิดา ส่วนใหญ่แยกตัวออกไปสร้าง
ครอบครัวใหม่ จากครอบครัวขยายกลายเป็นครอบครัวเดี่ยว ท าให้ความสัมพันธ์ระหว่างผู้สูงอายุกับบุตร
หลานลดลง บทบาทในการให้ค าอบรมสั่งสอนลดลง ผู้สูงอายุเกิดความว้าเหว่ และรู้สึกว่าตนไม่มีคุณค่า
2.4) การไม่ตอบสนองความต้องการทางเพศ ซึ่งนับว่าเป็นการสูญเสียทางจิตใจอย่างรุนแรง
เพราะเกิดการเปลี่ยนแปลงทางสรีระเคมีของร่างกาย และวัฒนธรรมที่มีต่อเรื่องเพศสัมพันธ์ของผู้สูงอายุว่า
ไม่เหมาะสม ท าให้ไม่สามารถตอบสนองความต้องการทางเพศได้ ทั้งที่มีความต้องการทางเพศอยู่ ท าให้รู้สึก
โดดเดี่ยวและขาดความภูมิใจในคุณค่าของตน
จากการเปลี่ยนแปลงทางจิตใจท าให้ผู้สูงอายุมีสภาพที่อารมณ์เหงาซึม หวาดระแวง ท้อแท้
ผิดหวัง มีปมด้อย มีความหวาดระแวงว่าจะถูกทอดทิ้ง ไม่มีผู้ดูแลเอาใจใส่ เกิดอารมณ์ฉุนเฉียว ใจน้อย
ขาดความยับยั้งชั่งใจ กลัวง่าย มองว่าตนเองไม่ส าคัญ ไร้ความสามารถ และขาดความเชื่อมั่นในตนเองไป
อาจพบอาการโรคจิตที่มักเกิดกับผู้สูงอายุ เช่น แสดงออกทางอารมณ์ที่เศร้าซึมและคลุ้มคลั่ง สลับกัน
เกิดอาการหูแว่ว เลอะเลือน สงสัย และสับสน อาการเสื่อมสลายเหล่านี้เกิดขึ้นในลักษณะค่อยเป็นค่อยไป
ทั้งในด้านความคิด สติปัญญา การตัดสินใจ และการควบคุมตนเอง
3) สภาพของสถานภาพทางด้านสังคมของผู้สูงอายุ (Social Status of Aging) ในอดีตผู้สูงอายุ
และครอบครัว ประกอบด้วยบุตร หลาน และบุคคลอื่นไม่น้อยกว่า 3 รุ่นอายุ อาศัยด้วยกันในลักษณะ
ครอบครัวใหญ่ อันเป็นลักษณะครอบครัวขยาย (Extended Family) ซึ่งสมาชิกทุกรุ่นมีความรักใคร่ และ
เกื้อกูลซึ่งกันและกัน แต่ปัจจุบันโครงสร้างครอบครัวกลายเป็นครอบครัวเดี่ยว (Nuclear Family)
ประกอบด้วย บิดา มารดา และบุตรเท่านั้น ท าให้กิจกรรมในครอบครัวเปลี่ยนแปลงไป บางครั้งต้องพึ่งพิง
สถาบันจากภายนอก ในลักษณะการซื้อบริการ เช่น การเลี้ยงดูบุตร และการดูแลผู้สูงอายุ เป็นต้น
19
