Page 86 - kpi19164

4.2 สหกรณ์กับการพัฒนาประเทศภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ

สหกรณ์มีสถานะเป็นนิติบุคคลตามกฎหมาย แต่มีการด าเนินงานที่ไม่ใช่องค์กรมุ่งแสวงหา
ก าไรสูงสุด แต่เป็นองค์กรที่เกิดจากการรวมตัวเพื่อช่วยเหลือซึ่งกันและกัน ดังนั้นในสถานการณ์ที่

ประเทศไทยต้องประสบกับปัญหาความไม่เท่าเทียมกัน ความไม่เป็นธรรมทางสังคม ความยากจน
และการช่วยเหลือด้านสวัสดิการสังคมเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต จึงท าให้รัฐบาลในแต่ละสมัยได้ให้

ความส าคัญกับการพัฒนาสหกรณ์ให้เป็นองค์กรที่มีความเข้มแข็ง และมีธรรมาภิบาล ซึ่งจะเป็นกลไก

ส าคัญในการช่วยพัฒนาประเทศ ส าหรับประเทศไทยนั้นได้มีการก าหนดนโยบายแนวทางการส่งเสริม
งานด้านสหกรณ์ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 7 อย่างไรก็ตามในการศึกษานี้จะวิเคราะห์แนวทางการส่งเสริม

และพัฒนาสหกรณ์ภายใต้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 – 12 ซึ่งเป็นการศึกษา

ร่วมสมัยในการใช้นโยบายต่างๆ ที่เกี่ยวกับงานสหกรณ์ในการพัฒนาประเทศ
แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติอาจเปรียบได้กับแนวทางหรือนโยบายของรัฐบาลใน

การพัฒนาและแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ โดยการพัฒนาประเทศในช่วง 5

ทศวรรษที่ผ่านมา นับตั้งแต่ประกาศใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 1 ในปี 2504
จนถึงแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 12 ในปัจจุบัน กล่าวได้ว่าแผนฯ เป็นกระบวนการเรียนรู้ร่วมกันของทุก

ฝ่ายในสังคมไทยจากการปรับตัวให้เหมาะสมสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมทาง

เศรษฐกิจ สังคมและการเมือง ทั้งจากภายในและภายนอกประเทศในแต่ละช่วงเวลา ขบวนการ
สหกรณ์เองก็ได้เข้าไปมีบทบาทส าคัญในการพัฒนาประเทศในแต่ละช่วงเวลาของแผนพัฒนา

เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ตั้งแต่ฉบับที่ 1 ในปี 2504 จนถึงปัจจุบันแผนพัฒนาฯ ฉบับที่ 12 พอ

สรุปได้ดังนี้

9
แผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2504-2509)
• สถานการณ์การพัฒนางานสหกรณ์

คนไทยท าอาชีพเกษตรกรเป็นจ านวนมากสหกรณ์จึงมีความส าคัญกับภาคการเกษตรใน
ประเทศเป็นอย่างมาก การสหกรณ์ได้เริ่มขึ้นในประเทศไทยเป็นเวลาหลายสิบปีมาแล้วในรูประบบ

สหกรณ์ โดยมีวัตถุประสงค์ที่จะให้เกษตรกรได้กู้เงินในอัตราดอกเบี้ยถูก ป้องกันไม่ให้ต้องสูญเสีย

ที่ดินให้แก่นายทุน ผลปรากฏได้ให้ประโยชน์ในแง่การรักษาที่ดินให้อยู่ในมือเกษตรกร ได้เพียง
ประมาณร้อยละ 8 เท่านั้น เนื่องจากก าลังเงินทุนมีจ ากัด นอกจากสหกรณ์หาทุนแล้วได้มีการ

ด าเนินการในเรื่องสหกรณ์พาณิชย์และสหกรณ์ที่ดิน ส าหรับสหกรณ์พาณิชย์นั้นปรากฏว่าไม่เหมาะ

9 ส านักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ, แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 1 พ.ศ. 2504 -

2509.

76