Page 40 - kpiebook67003
P. 40
1.3.1.2 วัตถุประสงคำ์
“วัตถุประสงค์แห่งนิติกรรม” หมำยถ่ง ควำมประสงค์หรือ
ควำมมุ่งหมำยในกำรท�ำนิติกรรมของคู่กรณีีในนิติกรรมนั้น โดยทั่วไปแล้ว
33
บุคคลย่อมมีควำมประสงค์ที่หลำกหลำยหรืออำจกล่ำวได้ว่ำบุคคลย่อมมี
อิสระที่จะก�ำหนดควำมต้องกำรของตน และสะท้อนควำมต้องกำรนั้น
ผ่ำนกำรท�ำสัญญำ หรือโดยอำศัยสัญญำเพื่อให้ได้รับประโยชน์นั้น
อย่ำงไรก็ตำม ควำมต้องกำรของบุคคลก่อควำมเดือดร้อนแก่บุคคลอื่นหรือ
กระทบต่อควำมสงบเรียบร้อยของสังคมได้ ด้วยเหตุนี้ ประมวลกฎหมำย
แพ่งและพำณีิชย์ จ่งได้บัญญัติข้อยกเว้นของหลักอิสระในทำงแพ่งและ
เสรีภำพในกำรท�ำสัญญำในแง่ของวัตถุประสงค์เอำไว้ในมำตรำ 150
ซ่่งบัญญัติว่ำ “การใด้ม่วัตั้ถุุประสิงค์์เป็นการตั้้องห้้ามชััด้แจ้้งโด้ย์กฎห้มาย์
เป็นการพ้นวิสิัย์ห้ร้อ เป็นการขัด้ตั้่อค์วามสิงบเร่ย์บร้อย์ห้ร้อศี่ลธิ์รรมอันด้่
ของประชัาชันการนั�นเป็นโมฆะ”
เมื่อพิจำรณีำมำตรำ 150 แล้ว จะเห็นได้ว่ำคู่สัญญำถูกจ�ำกัด
เสรีภำพมิให้ก�ำหนด “วัตถุประสงค์” หรือประโยชน์สุดท้ำยของสัญญำ
ในลักษณีะที่เป็นกำรต้องห้ำมชัดแจ้งโดยกฎหมำย เป็นกำรพ้นวิสัย
หรือ เป็นกำรขัดต่อควำมสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชำชน
มิฉะนั้นสัญญำที่ท�ำข่้นจะตกเป็นโมฆะ จะเห็นได้ว่ำถ้อยค�ำตำมมำตรำ 150
คือ “ตั้้องห้้ามชััด้แจ้้งโด้ย์กฎห้มาย์” “เป็นการพ้นวิสิัย์” หรือ “เป็นการขัด้ตั้่อ
ค์วามสิงบเร่ย์บร้อย์ห้ร้อศี่ลธิ์รรมอันด้่ของประชัาชัน” นั้น เป็นถ้อยค�ำที่มี
ลักษณีะยืดหยุ่นและสำมำรถครอบคลุมข้อเท็จจริงจ�ำนวนมำกและ
ก่อให้เกิดประเด็นจะต้องพิจำรณีำว่ำศำลจะใช้หลักเกณีฑ์์ หรือมำตรฐำนใด
ในกำรวินิจฉัยเพื่อที่จะไม่บังคับกำรตำมสัญญำ 34
33 ศนันท์กรณี์, อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ 1, หน้ำ 64.
34 เสนีย์ อ้างแล้ว เชิงอรรถที่ 2 หน้ำ 115.
30 กฎหมายที่่�เก่�ยวกับการที่ำาสััญญาที่างแพ่่งที่่�อาจก่อให้เกิดความไม่เป็็นธรรมเน่�องจากความไม่เสัมอภาคของค่่สััญญา
