Page 199 - kpiebook65062
P. 199
เรือนจำกลางบางขวาง
เรือนจำกลางบางขวาง ตั้งอยู่ที่เมืองนนทบุรี เป็นโครงการที่เริ่มขึ้นในสมัยรัชกาลที่ ๕ เมื่อมีแนว
ความคิดว่าน่าจะย้ายเรือนจำกองมหันตโทษออกไปจากพระนคร รัชกาลที่ ๕ จึงโปรดเกล้าฯ
ให้กระทรวงยุติธรรมและกระทรวงนครบาลร่วมกันจัดซื้อที่ดินริมแม่น้ำเจ้าพระยา ที่ตำบลบางขวาง
อำเภอตลาดขวัญ จังหวัดนนทบุรี ทว่าโครงการได้ระงับไป ถึง พ.ศ. ๒๔๗๐ รัฐบาลจึงรื้อฟื้นโครงการ
เรือนจำกลางบางขวางขึ้นมา โดยกำหนดให้เป็นส่วนหนึ่งของการย้ายศูนย์ราชการเมืองนนทบุรี
มาที่บริเวณนี้ จัดซื้อที่ดินเพิ่มเติมเพื่อสร้างเรือนจำความมั่นคงสูงสุด (maximum security prison)
โดยตั้งกรรมการสร้างเรือนจำ ประกอบด้วยพระยามุขมนตรี (อวบ เปาโรหิตย์) สมุหนครบาล
เป็นประธานกรรมการ พระยาอาชญาจักร (บุญมา โรจนวิภาต) ผู้ตรวจการเรือนจำ เป็นผู้อำนวยการ
ก่อสร้าง และนายชาลส์ เบเกอแลง (Charles A. Béguelin) นายช่างใหญ่กรมสาธารณสุข เป็นสถาปนิก
โดยนำแบบก่อสร้างเรือนจำต่างๆ ทั้งในทวีปยุโรปและสหรัฐอเมริกา มาปรับใช้กับบริบทของ
การราชทัณฑ์ไทย
เรือนจำกลางบางขวางมีผังรูปสี่เหลี่ยมคางหมู วางยาวขนานกับแนวแม่น้ำเจ้าพระยา มีกำแพง
สูง ๖ เมตร พร้อมคูน้ำล้อมรอบ เหนือกำแพงโดยรอบขึงไฟฟ้าแรงสูงอีกชั้นหนึ่ง ตามแนวกำแพง
มีป้อมรักษาการณ์รวม ๒๐ ป้อม พื้นที่ภายในแบ่งออกเป็น ๑๔ แดน ตรงกลางมีหอคอยสูง ๓๐ เมตร
ให้เจ้าหน้าที่สังเกตการณ์ได้ทั่วทั้งบริเวณเรือนจำ เรือนนอนผู้ต้องขังเป็นตึกสองชั้น โครงสร้าง
คอนกรีตเสริมเหล็ก มีผังรูปสี่เหลี่ยมยาว มีห้องนอนสองข้าง ตรงกลางเป็นทางเดิน มีลูกกรงเหล็ก
ปิดกั้นหัว ท้าย และกึ่งกลางตึก การก่อสร้างเริ่มขึ้น ใน พ.ศ. ๒๔๗๒ มีงบประมาณค่าก่อสร้างรวม
๖๒๐,๐๐๐ บาท งานก่อสร้างมีผู้รับเหมาหลายราย เช่น นายสเปรอตตี (N. Sperotti) รับเหมาก่อสร้าง
กำแพง ราคา ๒๐๐,๕๐๐ บาท นายซีกิมฮะ (กร จาตุรจินดา) รับเหมางานอาคาร ราคา ๒๑๒,๕๐๐ บาท
งานก่อสร้างอาคารบางส่วนใช้แรงงานผู้ต้องขัง งบประมาณ ๑๘๗,๐๐๐ บาท และให้กรมคลอง
๔๖
ขุดคูล้อมรอบ ราคา ๒๐,๐๐๐ บาท การก่อสร้างแล้วเสร็จเป็นส่วนใหญ่ ใน พ.ศ. ๒๔๗๔ ทางการ
จึงดำเนินการย้ายนักโทษจากคุกมหันตโทษไปยังเรือนจำกลางบางขวางในเดือนกรกฎาคม ปีเดียวกัน
188 สถาปัตย์ใต้ร่มฉัตรพระปกเกล้าฯ
