Page 34 - kpiebook61002
P. 34
การเป็นอาสาสมัครเฝ้ าระวังภัย มีความเป็นผู้ดูแล (Stewardship) เพราะยุติธรรมชุมชนทําให้ทุกคนในชุมชน
รู้สึกถึงความรับผิดชอบร่วมกันที*จะต้องดูแลชุมชนของตน (Karp & Clear, =ggg, pp.??B-??@)
บทสรุปเกี*ยวกับความสอดคล้องกับความเป็นประชาธิปไตยของแนวคิดยุติธรรมชุมชนนี,ไม่ได้
หมายความว่า ยุติธรรมกระแสหลักอย่างยุติธรรมทางอาญาไม่มีความเป็นประชาธิปไตย หากแต่เป็นความ
สอดคล้องในแง่มุมของการรักษาระเบียบและกติกาให้กับคนที*อยู่ร่วมกันในสังคม ดังที*สํานักงานกิจการ
ยุติธรรม ได้สรุปว่า ในเชิงของยุติธรรมทางอาญานั,น หากกล่าวถึงกระบวนการยุติธรรมในประเทศไทยนั,นต้อง
อ้างถึงการใช้หลักนิติรัฐ และนิติธรรมควบคู่กันไป นั*นคือ ทุกคนอยู่ภายใต้กฎหมาย เจ้าหน้าที*ของรัฐยิ*งต้องมี
ความรับผิดชอบมากกว่าประชาชน กระบวนการยุติธรรม ถือเป็นขั,นตอนและวิธีการที*จะจัดการผู้ฝ่าฝืนต่อ
กฎหมาย โดยมีองค์กรและเจ้าหน้าที*ตามกฎหมายเป็นผู้ดําเนินการแก่ผู้ฝ่าฝืนนั,น การดําเนินการของเจ้าหน้าที*
เองก็เป็นไปตามกฎหมายด้วย (สํานักงานกิจการยุติธรรม, =>>=, น.B-=)
แนวคิดนี,สอดคล้องกันกับ อังคณา บุญสิทธิK กล่าวว่า กระบวนการยุติธรรมอาญา เป็นกระบวนการ
ยุติธรรมในการให้ความเป็นธรรมและยุติข้อขัดแย้งในสังคม หลายประเทศได้ใช้ยุติธรรมทางอาญานี,มาเป็น
เวลานาน ซึ*งกระบวนการยุติธรรมอาญามีลักษณะเด่น คือ เป็นกระบวนการยุติธรรมที*ใช้อํานาจรัฐโดยสมบูรณ์
เป็นผู้กําหนดกฎเกณฑ์ว่าอะไรเรียกว่าการกระทําผิดไว้ในประมวลกฎหมายอาญา กําหนดความหมายของ
ความยุติธรรม โดยการกําหนดบทลงโทษไว้ในประมวลกฎหมายอาญา ทําให้เกิดความเชื*อว่า เมื*อมีการกระทํา
ผิดเกิดขึ,นรัฐจะลงโทษผู้กระทําผิดตามที*กฎหมายกําหนด (อังคณา บุญสิทธิK, 2548)
อย่างไรก็ดี การเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอาญาต้องมีต้นทุน เพราะกระบวนการอาญาให้
ความสําคัญกับความเชี*ยวชาญเฉพาะทาง ต้องมีรายจ่ายสําหรับค่าวิชาชีพหรือค่าความชํานาญเฉพาะทาง
จากลักษณะดังกล่าวทําให้กระบวนการยุติธรรมอาญาถูกตั,งคําถาม ทั,งคําถามที*เกิดจากคนในกระบวนการ
ยุติธรรม และประชาชนทั*วไป เช่น กฎและกติกาต่างๆ ที*รัฐกําหนดขึ,นตอบสนองความต้องการของผู้เสียหายได้
อย่างแท้จริงหรือไม่ และการลงโทษผู้กระทําผิดอย่างไรจึงเรียกว่ายุติธรรม นอกจากนี, ยังเกิดคําถามในเรื*อง
มาตรฐานในการตัดสินปัญหาหรือยุติความขัดแย้ง และคําถามที*ว่า บริการที*รัฐจัดให้นั,นสามารถตอบสนองคน
จนทุกคนที*ต้องการใช้บริการอย่างทั*วถึงหรือไม่ ภาระค่าใช้จ่ายในกระบวนการยุติธรรมคนที*ไม่มีทุนสามารถ
เข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้หรือไม่ ที*สําคัญคือมีกระบวนการยุติธรรมใดที*ใช้ทุนน้อยกว่าหรือไม่ต้องใช้ทุน
หรือไม่ ดังนั,น แนวคิดยุติธรรมชุมชนจึงเกิดขึ,น เพื*อตอบประเด็นปัญหาต่างๆ ข้างต้น (อังคณา บุญสิทธิK, 2548)
ยุติธรรมเชิงสมานฉันท์ก็มีความสอดคล้องกับความเป็นประชาธิปไตย เช่นเดียวกันกับยุติธรรมชุมชน
แต่ก็มีความแตกต่างกันอยู่บ้าง หากพิจารณาแล้วยุติธรรมชุมชนจะมีหลักการให้ชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมใน
กระบวนการยุติธรรมเพื*อจัดการปัญหาอาชญากรรมร่วมกัน ส่วนยุติธรรมเชิงสมานฉันท์จะเป็นการให้ผู้มีส่วน
ได้ส่วนเสียเกี*ยวข้องได้เข้ามาตัดสินใจ โดยเน้นไปที*เหยื*อและผู้กระทําผิด (Lanni, 2005, pp.376 - 377)
25
