Page 30 - b29416_Fulltext
P. 30
บทที่ ๑
บทน า
๑.หลักการและเหตุผล
ปัจจุบัน หลายประเทศได้มุ่งเน้นการด าเนินนโยบายด้านการพัฒนาเศรษฐกิจในระดับฐานราก
เพื่อให้ชุมชนมีรายได้มากยิ่งขึ้นและหลุดพ้นจากความยากจน โดยอาจใช้รูปแบบวิสาหกิจชุมชน (Community
Enterprise) ดังเช่นการพัฒนาในกลุ่มหมู่เกาะคาริบเบียนซึ่งเป็นประเทศก าลังพัฒนา หรืออาจจะใช้รูปแบบ
วิสาหกิจเพื่อสังคม (Social Enterprise) ซึ่งมีเป้าหมายในการสร้างผลก าไรหรือผลประกอบการเพื่อสังคมโดย
ใช้รูปแบบการท างานของธุรกิจเพื่อเชื่อมภาคธุรกิจและภาคสังคมเข้าด้วยกัน อย่างเช่นกรณีของประเทศในกลุ่ม
ทวีปยุโรป เช่น ประเทศอังกฤษ ที่มีวิสาหกิจเพื่อสังคมกว่า ๗๐,๐๐๐ แห่ง สร้างรายได้รวมกว่า ๑๘.๕ พันล้าน
ปอนด์ต่อปี และยังเป็นการช่วยเหลือให้คนด้อยโอกาสมีงานท า ทั้งนี้ การพัฒนาเศรษฐกิจในระดับฐานรากยัง
ถือเป็นแนวทางที่สอดคล้องกับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals – SDGs)
ขององค์การสหประชาชาติ ที่ก าหนดเป้าหมายส าคัญประการหนึ่ง คือ การมุ่งขจัดความยากจนทุกรูปแบบ ที่
ส าคัญ แม้แต่ในกลุ่มประเทศอาเซียน (ASEAN) ก็ยังมองว่าการพัฒนาเศรษฐกิจในระดับฐานรากจะเป็นรากฐาน
ส าคัญในการพัฒนาเศรษฐกิจให้แก่ประเทศสมาชิกในกลุ่มอาเซียนด้วย
ส าหรับประเทศไทย รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ ในหมวดที่ ๑๖
ว่าด้วยการปฏิรูปประเทศ ด้านเศรษฐกิจ ได้ก าหนดให้สร้างกลไกเพื่อส่งเสริมการประกอบวิสาหกิจเพื่อสังคม
รวมถึงการสร้างกลไกเพื่อเพิ่มโอกาสในการท างานและการประกอบอาชีพของประชาชน การก าหนด
ยุทธศาสตร์ชาติระยะ ๒๐ ปี ในยุทธศาสตร์ที่ ๔ ด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม ได้ก าหนด
ประเด็นยุทธศาสตร์ชาติด้านการสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม โดยก าหนดไว้ในประเด็นที่ ๔.๑
เรื่องการลดความเหลื่อมล้ าและสร้างความเป็นธรรมในทุกมิติ ซึ่งจะต้องมีการปรับโครงสร้างเศรษฐกิจฐานราก
โดยเน้นระบบจัดการตนเองของเกษตรกร และมีกลไกในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจฐานรากเพื่อให้เกษตรกรเข้าถึง
ฐานทรัพยากร การวิจัย ความรู้ ทั้งทางด้านเทคโนโลยีและนวัตกรรมเพื่อพัฒนาการผลิต ตลอดจนเพิ่งช่องทาง
การตลาด ที่ส าคัญ ในแผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ ยังก าหนดประเด็นที่ ๑๖ เรื่อง เศรษฐกิจฐานราก โดย
มองว่าการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากจะเป็นเครื่องมือส าคัญในการพัฒนาและยกระดับเศรษฐกิจของประเทศไทย
ให้เป็นประเทศที่มีรายได้สูงและมีการกระจายรายได้อย่างทั่วถึง ทั้งนี้ โดยก าหนดให้การพัฒนาเศรษฐกิจฐาน
รากมุ่งเน้นไปที่การส่งเสริมเศรษฐกิจระดับชุมชนท้องถิ่นให้มีความเข้มแข็ง และมีศักยภาพในการแข่งขันและ
พึ่งพาตนเองได้ ซึ่งจะน าไปสู่การแก้ไขปัญหาความยากจน และลดความเหลื่อมล้ าได้
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าปัจจุบันจะมีการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากในหลายพื้นที่ซึ่งอาจด าเนินการ
ในรูปแบบวิสาหกิจชุมชน หรือรูปแบบอื่น ๆ อีกทั้งที่ผ่านมา ยังได้มีการจัดสรรงบประมาณเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ
ฐานราก แต่ก็มีการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากในบางพื้นที่เท่านั้นที่ประสบความส าเร็จ ซึ่งในบางพื้นที่ การพัฒนา
เศรษฐกิจฐานรากก็ยังไม่ถือว่าประสบความส าเร็จ อีกทั้งยังพบอุปสรรคในการพัฒนา ที่ส าคัญ แม้ว่าจะมี
หน่วยงานภาครัฐหลายหน่วยงานที่มีภารกิจเกี่ยวกับการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก แต่การวางแนวทางส่งเสริม
รายงานฉบับสมบูรณ์การศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ๑
