Page 162 - b29416_Fulltext
P. 162
แกะสลักของอ าเภอแม่ทายังไม่เป็นที่รู้จักของคนทั่วไปเท่าที่ควรเนื่องจากการแกะสลักไม้ของอ าเภอแม่ทาส่วน
ใหญ่เป็นชิ้นงานที่เรียกกันว่า“งานดิบ” คือเป็นเพียงการแกะให้เป็นรูปร่างตามที่ลูกค้าต้องการ มีการขัดเกลา
ด้วยเครื่องเพียงเล็กน้อย ผู้ส่งจะต้องน าไปตกแต่งรายละเอียดและเก็บความเรียบร้อยอีกครั้งแล้วจึงมีการลงสี
หรือแลคเกอร์เป็นขั้นตอนต่อไป ลูกค้าและตลาดที่ส าคัญของไม้แกะสลักอ าเภอแม่ทาคือ หมู่บ้านถวาย อ าเภอ
หางดง จังหวัดเชียงใหม่ และตลาดในตัวเมืองเชียงใหม่
ในขณะที่ ต าบลทาทุ่งหลวง ยังเป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือน ผลิตภัณฑ์ที่มาจากการแกะสลัก ส่วน
ใหญ่เป็นไปตามที่ลูกค้าต้องการ ส่วนมากคืองานแกะรูปสัตว์ นางไหว้ ภาชนะ เฟอร์นิเจอร์ สิ่งของเครื่องใช้
ต่างๆ เป็นเพียงการแกะให้เป็นรูปร่างตามที่ลูกค้าต้องการ มีการขัดเกลาด้วยเครื่องเพียงเล็กน้อย บางครัวเรือน
ก็มีการลงแลคเกอร์เงาแต่ยังไม่มีการท าสี และในบางครัวเรือนได้ทดลองผลิตงานไม้แกะสลักที่หลากหลายและ
ปรับให้ทันสมัยและความต้องการของคนหลายกลุ่มมากขึ้น
กระบวนการด าเนินงาน
กระบวนการด าเนินงาน ได้แก่ การเข้าถึงปัจจัยการผลิต องค์ความรู้ ผลิตภัณฑ์ชุมชน การบริหาร
จัดการ และการประชาสัมพันธ์ กล่าวคือ
๑) การเข้าถึงปัจจัยการผลิต : การแกะสลักไม้ของกลุ่มวิสาหกิจบ้านท้องฝาย ต าบลทาทุ่งหลวง ไม้ส่วน
ใหญ่ที่ใช้คือไม้จามจุรี ในอดีตสามารถเก็บหาตามหัวไร่ปลายนาแต่ปัจจุบันต้องสั่งซื้อมาจากจังหวัดล าปางและ
จังหวัดแพร่ การผลิตในระดับครัวเรือนนี้เกิดต้นทุนจากการผลิตตั้งแต่ขั้นต้น นอกจากนั้นอุปกรณ์เครื่องมือที่ใช้
แกะสลักมีต้นทุนที่ค่อนข้างสูงและต้องดูแลรักษาเปลี่ยนซ่อมบ ารุงตลอดการใช้งาน ในส่วนแรงงานสมาชิกกลุ่ม
ใช้แรงงานในครัวเรือนแบ่งงานกันท า
ผู้น ากลุ่ม กล่าวว่า “ในส่วนของงานหนักงานแปรรูปเป็นหน้าที่พ่อบ้าน งานแกะสลักและเก็บ
รายละเอียดเป็นหน้าที่แม่บ้าน ลูกๆบางบ้านก็เข้ามาช่วยกันท าบ้าง”
๒) องค์ความรู้ : การแกะสลักไม้ในอ าเภอแม่ทาสมัยก่อนเป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือน การถ่ายทอด
วิชาจะเป็นลักษณะสืบทอดจากบรรพบุรุษ และเครือญาติ การสร้างองค์ความรู้ในงานแกะสลักไม้ จึงเกิดจาก
การสืบทอดและถ่ายทอดต่อๆกันมาจากรุ่นพ่อแม่ในช่วงเวลา ๓๐ –๕๐ ปี กล่าวคือ สมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชน
บ้านท้องฝาย ต าบลทาทุ่งหลวง ส่วนมากมีความรู้ความเชี่ยวชาญในงานแกะสลักไม้จากการฝึกปฏิบัติเรียนรู้
ช่วยเหลือพ่อแม่ท ามาหลายปี และสืบทอดต่อเป็นอาชีพ บางครัวเรือนเป็นอาชีพหลักบางครัวเรือนเป็นอาชีพ
เสริม เป็นภูมิปัญญาสร้างอาชีพที่สืบทอดกันภายในครัวเรือน อย่างไรก็ตาม การสืบทอดองค์ความรู้ในงาน
แกะสลักไม้ในรุ่นลูกของสมาชิกกลุ่มในปัจจุบันไม่เกิดขึ้นอีก
สมาชิกกกลุ่มบ้านท้องฝาย หมู่ที่ ๓ ต าบลทาทุ่งหลวง เล่าว่า “เริ่มฝึกหัดแกะสลักตั้งแต่จบ
มัธยมปีที่ 3 โดยพ่อเป็นผู้ฝึกสอนให้ เริ่มจากการแกะสลักช้างไม้สักเริ่มส่งในเชียงใหม่ก่อนแล้วส่งกรุงเทพฯ
ขนส่งโดยรถคอกหมู หลังจากนั้นจึงกลายมาเป็นช้อนส้อมและสัตว์ตามล าดับ ส่วนบุตรชายของนายเกษม
แกะสลักไม้ไม่เป็นเลย”
สมาชิกกลุ่มบ้านท้องฝาย กล่าวว่า “ลูกๆไม่ได้มาช่วยท างานแกะสลักไม้แล้ว และคาดว่าพว
เขาจะไม่มาต่อยอดอาชีพนี้ของพ่อแม่อีก”
๓) ผลิตภัณฑ์ชุมชน : ผลิตภัณฑ์ไม้แกะสลักในต าบลทาทุ่งหลวง ในแต่ละหมู่บ้านจะมีรูปแบบที่
แตกต่างกันไปไม่ซ้ าแบบกัน ได้แก่
รายงานฉบับสมบูรณ์การศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจฐานรากเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ๑๑๗
