Page 270 - kpi20902
P. 270
262
มาก หากจะยังพึ่งพากับระบบแบบเดิมๆ ต่อไป แม้ว่าสังคมในยุคปัจจุบันจะพยายามสร้างมาตรฐานใหม่ๆ เพื่อ
ลดช่องว่างและเพิ่มโอกาสในการเข้าถึงสิทธิมากยิ่งขึ นก็ตาม ก็ยังคงเป็นเพียงการพึ่งพาคนอื่นอยู่ดี เพราะหาก
ยังไม่สามารถพึ่งพาตนเองได้การออกจากวงจรของความเหลื่อมล ้าก็จะไม่มีทางประสบความส้าเร็จได้ ขัดแย้ง
กับแนวคิดของนักเศรษฐศาสตร์ แพทริค ไดมอนด์ (Patrick Diamond) และนักสังคมวิทยา แอนโธนี กิดเดนส์
(Anthony Giddens) ที่คิดว่าทางออกของการแก้ไขปัญหาความอยุติธรรมหรือความไม่เท่าเทียมจะต้องอาศัย
สังคมคุณธรรมเท่านั น ซึ่งหากมองถึงเรื่องอรรถประโยชน์สูงสุด ก็จะพบว่า ความยุติธรรมทางสังคมอาจจะ
มีทางออกของการแก้ไขปัญหาที่ดี แต่ในบริบทของสังคมไทยความมั่งมีหรือความมั่งคั่งเพียงอย่างเดียวอาจจะ
ไม่ได้เป็นเหตุที่ท้าให้สังคมมีความสุขอย่างยั่งยืนได้ แต่อาจจะต้องหมายถึงความสามัคคี การอยู่รวมกันอย่าง
เคารพในศักดิ์ศรีของความเป็นมนุษย์ การยอมรับความคิดเห็นของกันและกัน ตามปรากฏการณ์ที่เกิดขึ น
ในต้าบลหนองสาหร่ายก็ได้ ซึ่ง Amartya Sen มองเรื่องการสร้างความเข้มแข็งให้กับมนุษย์เป้าหมายสูงสุดว่า
ต้องมีอิสรภาพ 5 ด้าน คือ อิสรภาพทางการเมือง อิสรภาพทางเศรษฐกิจ โอกาสทางสังคม หลักประกันว่า
ภาครัฐจะมีความโปร่งใส และการคุ้มครองความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน สอดคล้องกับผลการวิจัยครั งนี
ซึ่งต้าบลหนองสาหร่ายมีกระบวนการแก้ไขปัญหาความเหลื่อมล ้าทั ง 5 ด้านได้อย่างมีประสิทธิภาพ
จากผลการวิจัยเรื่อง กระบวนการในการแก้ไขปัญหาความเหลื่อมล ้าของต้าบลหนองสาหร่าย มีความ
สอดคล้องกันกับแนวคิดที่ส้าคัญของความเป็นชุมชน 8 ประการ ก็คือ 1) มีอุดมการณ์ วิสัยทัศน์ร่วมกันและ
มีทิศทางเดียวกัน 2) มีเป้าหมายและวัตถุประสงค์ร่วมกัน 3) มีผลประโยชน์และร่วมรับผลประโยชน์ร่วมกัน
4) ผู้น้ามีความรู้ มีทักษะในด้านความคิด ศีลธรรม การประกอบอาชีพ การพูด การประสานงาน การมีบารมี
ซึ่งสามารถคอยแนะน้าสมาชิกได้ 5) มีสมาชิกในชุมชนเข้าร่วมกิจกรรมประเพณีและวัฒนธรรมร่วมกัน
6) มีการบริหารจัดการ มีการตัดสินใจร่วมกัน การจัดโครงสร้าง บทบาท หน้าที่ ได้มีการก้าหนดกฎ กติกา
ร่วมกัน มีสถานที่ ทรัพยากร การสื่อสาร การประสานงาน การควบคุม ตรวจสอบและประเมินผล ร่วมกัน
7) กิจกรรมต้องมีการด้าเนินการอย่างต่อเนื่องและมีประโยชน์ต่อองค์กร สมาชิกและชุมชนทั งหมด
8) ทรัพยากรที่เป็นทุนและงบประมาณ เช่น องค์ความรู้ ประสบการณ์ เทคโนโลยี และการประสานทุนจาก
ภายในและภายนอกชุมชนเข้ามาช่วยสนับสนุนกิจกรรมได้ ของอัจฉรา สโรบล ที่ศึกษาเรื่องชุมชนกับการ
พัฒนา เหมือนว่าความเป็นชุมชนที่เกิดขึ นในต้าบลหนองสาหร่ายเป็นฐานที่ส้าคัญของการพัฒนาชุมชนท้องถิ่น
ของตนเอง โดยเฉพาะการแก้ไขปัญหาความเหลื่อมล ้าดังที่กล่าวมาแล้ว ข้อสังเกตอีกประการหนึ่งก็คือ ต้าบล
หนองสาหร่าย ริเริ่มในการแก้ไขปัญหาไม่ได้พยายามปรับที่โครงสร้างส่วนบนของสังคมก่อน แต่เริ่มปรับเปลี่ยน
ตั งแต่โครงสร้างขนาดเล็กคือ ตั งแต่ในระดับคุ้มบ้านซึ่งมีอยู่ประมาณ 4-5 ครอบครัวท้าให้สร้างกระบวนการ
มีส่วนร่วมได้ง่ายและตอบโจทย์สภาพปัญหาของชุมชน สอดคล้องกับแนวคิดของ Robert Nisbet ที่เห็นว่า
