Page 254 - kpi20858
P. 254
211
ตนและเขียนจิตรกรรมแนวใหม่ ที่ได้รับอิทธิพลจากศิลปะตะวันตกเช่นกัน ด้วยเหตุนี้จึงท าให้
จิตรกรรมที่ผนังพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดาราม เป็นไปในแนวทางจิตรกรรมไทยแนวตะวันตก
ดังที่ปรากฏในปัจจุบัน
การน าเสนอฉากตอนที่พระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดารามนี้ แบ่งฉากตอนโดยอาศัยการ
ก าหนดพื้นที่ด้วยช่วงเสา กล่าวคือ พื้นที่ระหว่างเสาต้นที่ 1 ถึงต้นที่ 2 ถือเป็นผนังห้องที่ 1 ดังนั้นการ
บรรจุภาพเขียนต่างๆ เพื่อบรรยายเนื้อหาของฉากตอนใดฉากตอนหนึ่งจึงมีพื้นที่มากพอสมควร แตก
ต่างจากอดีตที่เมื่อต้องการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังในพระอุโบสถหรือพระวิหารนั้น จ าเป็นต้อง
บรรจุเรื่องราวในหนึ่งผนังมากกว่าหนึ่งฉากตอน เพื่อให้เกิดการบรรยายเรื่องได้ครบถ้วน ดังนั้นที่พระ
ระเบียงแห่งนี้จึงมีพื้นที่มาก สามารถบรรจุภาพต่างๆ ลงไปเพื่อเล่าเรื่องได้อย่างเหมาะสม และเผยให้
เห็นการน าเสนอภาพฉากแต่ละฉากได้อย่างอลังการ
การแบ่งเรื่องหรือฉากตอน นอกจากจะสามารถสังเกตได้จากพื้นที่ระหว่างเสาแล้วนั้น พบว่า
ช่างเขียนยังได้ใช้ฉากธรรมชาติ โขดหิน ภูเขา ต้นไม้ในการแบ่งฉากแต่ละฉากออกจากกัน เช่นเดียวกับ
จิตรกรรมตามขนบนิยม อย่างไรก็ตามฉากทุกฉากกลับถูกสร้างความเชื่อมโยงให้เป็นเรื่องที่เกี่ยวเนื่อง
กันด้วยการเปิดพื้นที่ของท้องฟ้า สร้างความต่อเนื่องของเส้นภูเขาที่ระยะหลัง องค์ประกอบของภาพ
ทุกภาพมีจุดสิ้นสุดที่เส้นขอบฟ้า นอกจากนี้ที่บริเวณท้องฟ้า ยังแสดงให้เห็นถึงบรรยากาศที่บ่งชี้ถึง
เวลาภายในภาพ ซึ่งท าให้เกิดความสอดคล้องไปกับสภาพการณ์ของเนื้อหาของเรื่อง แตกต่างไปจาก
จิตรกรรมตามขนบนิยมดั้งเดิม ที่จิตรกรรมมักไม่แสดงกาลเวลา
ด้านรายละเอียดของการน าเสนอฉากตอน แม้จะมีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับวรรณกรรมตะวันออก
ทว่ามีการน าเสนอรูปแบบซึ่งได้รับอิทธิพลจากศิลปะตามหลักวิชาการของตะวันตก ผสมผสานศิลปะ
ตามขนบนิยมดั้งเดิมของไทย กล่าวคือเมื่อพิจารณาด้านการน าเสนอรูปทรงต่างๆ ที่ปรากฏในภาพ
จิตรกรรมฝาผนังพระระเบียงวัดพระศรีรัตนศาสดารามแห่งนี้พบว่า มีรูปทรงแบบอุดมคติซึ่งเคย
ยึดถือและกระท าสืบทอดมา ตลอดจนรูปทรงที่มีแนวโน้มน าเสนอเพื่อเลียนแบบความเป็นจริง ท า
ให้สามารถจัดประเภทรูปแบบของงานจิตรกรรมที่พระระเบียงแห่งนี้ได้ว่า เป็นจิตรกรรมไทยแนว
ตะวันตก มีการน าเสนอรูปทรงมนุษย์และสัตว์ที่ผสมผสานความงามตามอุดมคติเข้ากับหลักหลัก
กายวิภาค แสดงความสมจริงของกล้ามเนื้อ สัดส่วน ตลอดจนการจัดวางท่าทางที่ดูเป็นธรรมชาติ
ในขณะเดียวกันจิตรกรบางคนยังคงสงวนลักษณะการน าเสนอรูปทรงของตัวพระ ยักษ์ ลิง ให้มี
ความเป็นจิตรกรรมตามขนบนิยมเอาไว้ ดังนั้นเพื่อให้เกิดความชัดเจนในการวิเคราะห์ จึงสามารถ
กล่าวถึงรูปทรงตัวอย่างในแบบอุดมคติ และรูปทรงอุดมคติผสานความเหมือนจริง ดังตาราง
ต่อไปนี้
