Page 4 - kpi20899
P. 4
“การถอดบทเรียนชุมชนเพื่อการปฏิรูปกระบวนการจัดการทรัพยากร : พลวัตแห่งการมีส่วนร่วมในการจัดการทรัพยากรน ้า
ในพื นที่ต้าบลหนองพันจันทร์ อ้าเภอบ้านคา จังหวัดราชบุรี” โดย ดร.ปริชัย ดาวอุดม และนายเจษฎา เนตะวงศ์
บทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเงื่อนไขกระบวนการพัฒนาการจัดการทรัพยากรน้้าของชุมชน
บนพื้นฐานการมีส่วนร่วมตามแนวทางการพัฒนาประชาธิปไตยชุมชน และถอดบทเรียนการจัดการ
ทรัพยากรน้้าของชุมชน ตามแนวทางการปฏิรูปการจัดการทรัพยากรน้้าตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักร
ไทย พ.ศ.2560 ตลอดจนน้าเสนอตัวแบบการจัดการทรัพยากรน้้าตามแนวทางประชาธิปไตยชุมชนที่
เหมาะสม วิธีวิทยาที่ใช้ในการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้ทฤษฎีฐานราก ภายใต้กระบวนทัศน์
สร้างสรรค์สังคมนิยม เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกและการสนทนากลุ่ม การวิเคราะห์ข้อมูล
โดยการก้าหนดรหัสเพื่อจ้าแนกข้อมูล และท้าการเชื่อมโยงข้อมูล พิจารณาจากความสัมพันธ์ของแต่ละมโน
ทัศน์ สร้างข้อเสนอเชิงทฤษฎี หรือสมมติฐานชั่วคราว เมื่อข้อมูลจะอิ่มตัว จึงสร้างข้อสรุปเชิงทฤษฎีและตัว
แบบเชิงมโนทัศน์ โดยการน้าเสนอตัวแบบการจัดการทรัพยากรน้้าตามแนวทางประชาธิปไตยชุมชนที่
เหมาะสม
กระบวนการจัดการทรัพยากรน้้าของชุมชนหนองพันจันทร์เป็นกระบวนการประชาธิปไตยตาม
แนวคิดและหลักการประชาธิปไตยชุมชน โดยมีทุนทางสังคมที่สร้างมาจากจิตส้านึกร่วมและแบบแผนความ
ร่วมมือ กับทุนทางสังคมที่สร้างมาจากพลังแห่งการสร้างสรรค์ เป็นเงื่อนไขส้าคัญที่ท้าให้ประชาชนมี
ความรู้สึกเป็นเจ้าของและได้รับประโยชน์จากการจัดการน้้า เอื้อให้เกิดการมีส่วนร่วมทั้งในการก้าหนด
กติกา ควบคุม ตรวจสอบและใช้กฎกติกาเหล่านั้นให้เกิดประสิทธิภาพ บทเรียนการจัดการทรัพยากรน้้า
ตามแนวทางประชาธิปไตยชุมชน คือ การให้ความส้าคัญกับบทบาทของประชาชนในฐานะเจ้าของ
ทรัพยากร และค้านึงถึงทุนทางสังคมที่สั่งสมอยู่ในชุมชน อันจะเอื้อให้เกิดการมีส่วนร่วมและผลของการ
บริหารจัดการน้้าที่เกิดประโยชน์ต่อประชาชนโดยตรง มโนทัศน์ประชาธิปไตยที่ไม่แยกออกจากวิถีชิตของ
ประชาชนในชุมชน นวัตกรรมการมีส่วนร่วมของประชาชนในยุคเทคโนโลยีการสื่อสารที่ทันสมัย
ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับชุมชนในเรื่องการบริหารจัดการทรัพยากร ความหมายที่ถูกสร้างขึ้นใหม่เรื่อง
ความรู้ การศึกษา และทรัพยากร ตัวแบบของการจัดการทรัพยากรน้้าตามแนวทางประชาธิปไตยชุมชน
ต้องเริ่มจากทุนทางสังคมของชุมชน ซึ่งในกรณีของชุมชนหนองพันจันทร์ทุนทางสังคมเกิดจากความร่วม
แรงร่วมใจ การมีจิตส้านึกร่วมกัน และพลังแห่งการสร้างสรรค์ ท้าให้ชุมชนมีกระบวนการประชาธิปไตยของ
ชุมชน ซึ่งเป็นรูปแบบของการปรึกษาหารือมาอย่างยาวนาน โดยที่ในปัจจุบันมีการใช้การสื่อสารที่ทันสมัย
ยึดหลักความเป็นธรรม ความมีเหตุผล ความไว้เนื้อเชื่อใจ และการพูดคุยอย่างเป็นมิตรแบบสุนทรียสนทนา
3
