Page 12 - kpi19839
P. 12
“บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ต าบลโคกมั่งงอย
อ าเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ” โดย อ.โชติกา สิงหาเทพ อ.ธนิกานต์ ศรีจันทร์ อ.เสาวนีย์ จันทสังข์
บทที่ 1
บทน า
1.1 ความเป็นมาและความส าคัญของปัญหา
ในปัจจุบันจ านวนประชากรที่เป็นผู้สูงอายุมีจ านวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว สืบเนื่องมาจากการ
เปลี่ยนแปลงทางด้านเศรษฐกิจ สังคม และเทคโนโลยี ตลอดจนวิทยาการสมัยใหม่เป็นกลไกส าคัญในการ
พัฒนาประเทศในทุกๆ ด้าน ส่งผลให้ประชากรไทยมีอัตราการเจริญพันธุ์ลดลงและประชากรมีอายุขัยเฉลี่ย
สูงขึ้น ปัจจัยดังกล่าวท าให้โครงสร้างประชากรของประเทศไทยมีการเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง จากรายงาน
สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย ประจ าปี 2559 ปรากฏว่าประเทศไทยมีประชากรอาศัยอยู่ทั้งหมดประมาณ 65.9
ล้านคน มีผู้สูงอายุที่อายุ 60 ปีขึ้นไปประมาณ 11 ล้านคน หรือคิดเป็นร้อยละ 16.5 ในขณะที่ประชากรรวม
ของประเทศไทยก าลังเพิ่มด้วยอัตราที่ช้าลงอย่างมาก จนเหลือเพียงร้อยละ 0.4 ต่อปีในปัจจุบัน ประชากร
สูงอายุกลับเพิ่มขึ้นด้วยอัตราที่สูงมาก ประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปเพิ่มขึ้นด้วยอัตราประมาณร้อยละ 5 ต่อปี
ประชากรอายุยิ่งสูงยิ่งเพิ่มเร็ว ประชากรอายุ 80 ปีขึ้นไปเพิ่มด้วยอัตราสูงมากกว่าร้อยละ 6 ต่อปี
(สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ.2559 : ออนไลน์) และจากรายงานสถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ.2557
ประชากรผู้สูงอายุเพิ่มมากขึ้น เนื่องจากคนเกิดลดจ านวนลง และคนมีอายุยืนยาวขึ้น ซึ่งจะท าให้อัตราส่วน
ของคนในวัยท างานต่อผู้สูงอายุที่ก าลังจะออกหรือออกจากการท างานไปแล้วลดต่ าลง อัตราส่วนสูงวัยเป็น
ดัชนีแสดงให้เห็นอัตราส่วนผู้สูงอายุ ดัชนีนี้จะท าให้เห็นโครงสร้างทางประชากรวัยแรงงานต่อผู้สูงอายุที่ไม่ได้
อยู่ในวัยแรงงานแล้ว อัตราส่วนผู้สูงวัยมีแนวโน้มลดลงจากประชากรวัยแรงงานประมาณ 10 คน ต่อผู้สูงอายุ
1 คน ในปี 2513 เหลือเพียงวัยแรงงานประมาณ 4 คน ต่อผู้สูงอายุ 1 คน ในปี 2557 และอัตรานี้จะลดลง
เหลือเพียง 2 คนในอีก 25 ปีข้างหน้า ประเทศไทยเข้า “สู่สังคมสูงวัย“ (Aged society) ตั้งแต่ปี 2548
จากนั้นประเทศไทยจะใช้เวลา 16 ปี ก่อนจะกลายเป็น “สังคมสูงวัยอย่างสมบูรณ์” (Complete aged
society) ในราวปี 2564 และจะใช้เวลาอีกเพียง 10 ปี จะกลายเป็น “สังคมสูงวัยระดับสุดยอด” (Super
aged society) ประมาณปี 2574 ซึ่งในปี 2557 ประเทศไทยมีผู้สูงอายุวัยต้นจ านวน 5.6 ล้านคน (ร้อยละ
8.6 ของประชากรทั้งหมด) ผู้สูงอายุวัยกลางจ านวน 3.0 ล้านคน (ร้อยละ 4.6) และผู้สูงอายุวัยปลายจ านวน
1.4 ล้านคน (ร้อยละ 2.1) (สถานการณ์ผู้สูงอายุไทย พ.ศ. 2557 : ออนไลน์)
ดังนั้นเมื่อมีจ านวนผู้สูงอายุที่เพิ่มมากขึ้น ประชากรวัยแรงงานลดลงอย่างต่อเนื่อง ผู้สูงอายุในชุมชน
ควรได้รับการส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพให้เป็นคนที่สามารถพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจ และเป็นพลังส าคัญ
ในการพัฒนาประเทศ สามารถอยู่ร่วมกับคนต่างวัยได้อย่างมีศักดิ์ศรี ในขณะเดียวกันผู้สูงอายุช่วงต้นจ านวน
ไม่น้อยที่มีศักยภาพในการผลิต และมีอ านาจในการบริโภคสูง แสดงว่าผู้สูงอายุนั้นนับได้ว่าเป็นทุนทางสังคม
ที่ส าคัญต่อการพัฒนา จึงต้องมีการส่งเสริมให้ผู้สูงอายุมีพัฒนาการที่ดีและมีวุฒิภาวะที่เหมาะสม เพื่อให้
ผู้สูงอายุที่สามารถพึ่งพาตนเองทางเศรษฐกิจเป็นพลังขับเคลื่อนการพัฒนาสังคมชุมชน โดยการถ่ายทอด
11
