Page 13 - kpi18343
P. 13
กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการสร้างความปรองดอง
ก ร ณี ศึ ก ษ า ใ น ต่ า ง ป ร ะ เ ท ศ
ทั้งนี้ เมื่อมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช
2560 แล้ว รัฐธรรมนูญได้กำหนดไว้ในหมวดที่ 16 ว่าด้วยการปฏิรูปประเทศ ซึ่งใน
มาตรา 258 ในหมวดนี้ก็ได้บัญญัติเรื่องการปฏิรูปด้านการเมืองโดยบัญญัติให้ต้องมี
การสร้างกลไกแก้ไขปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองโดยสันติวิธีภายใต้การปกครอง
ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หากแต่ก็ยังขาด
บทบัญญัติแห่งกฎหมายเฉพาะอันถือเป็นเครื่องมือที่สำคัญที่จะกำหนดเรื่อง
รายละเอียด กลไก และกระบวนการเกี่ยวกับการสร้างความปรองดอง
อย่างไรก็ตาม เหตุการณ์ความขัดแย้ง ตลอดจนกระบวนการสร้างความ
ปรองดองนั้น ได้เคยเกิดขึ้นมาแล้วในหลายๆ ประเทศ และในการสร้างความปรองดอง
ในบางประเทศก็มีการตราบทบัญญัติในรูปแบบต่างๆ ขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการบัญญัติ
ในรัฐธรรมนูญ รัฐบัญญัติที่ได้รับความเห็นชอบจากรัฐสภา หรือรัฐกำหนดที่ออกโดย
ฝ่ายบริหารเพื่อกำหนดกลไกในการสร้างความปรองดอง และกำหนดคณะกรรมการ
เพื่อทำหน้าที่ดังกล่าว โดยแต่ละประเทศอาจกำหนดรายละเอียดในการบัญญัติที่
แตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับบริบทความขัดแย้งของประเทศนั้นๆ ซึ่งก็นับว่าเป็นบทเรียน
ที่มีความสำคัญในการสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการกำหนดกลไกเกี่ยวกับการสร้าง
ความปรองดองในกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็นกระบวนการต่างๆ ในการสร้างความปรองดอง
(เช่น การค้นหาความจริง การเยียวยาและฟื้นฟูศักดิ์ศรีของผู้ได้รับความเสียหาย
ฯลฯ) กำหนดองค์กรที่เกี่ยวข้องในการสร้างความปรองดอง (เช่น คณะกรรมการ
ค้นหาความจริง (Truth Commission) หรือคณะกรรมการค้นหาความจริงและ
เสริมสร้างความปรองดอง (Truth and Reconciliation Commission) ฯลฯ)
รวมถึงประเด็นที่เกี่ยวข้องกับองค์ประกอบ อำนาจหน้าที่ และการกำหนดกติกา
บางประการเพื่อให้องค์กรเหล่านั้นมีความเป็นอิสระ
ในช่วงสามปีที่ผ่านมา สถาบันพระปกเกล้าก็ได้จัดทำงานวิจัยที่เกี่ยวกับ
การสร้างความปรองดองขึ้นอีกสองฉบับ ได้แก่ การวิเคราะห์กฎหมายว่าด้วย
การสร้างความปรองดอง : กรณีศึกษากฎหมายต่างประเทศ และรายงานวิจัยเรื่อง
การกระทำที่มีมูลเหตุจูงใจทางการเมือง (Political-motivated acts) ซึ่งเป็น
การศึกษากฎหมายเกี่ยวกับกลไกการสร้างความปรองดองในต่างประเทศเพื่อถอด
บทเรียนว่าถ้าหากจะต้องมีการบัญญัติกฎหมายเกี่ยวกับการสร้างความปรองดองแล้ว
ควรจะอยู่ภายใต้หลักการอะไร และควรมีการบัญญัติเรื่องอะไรบ้าง เนื่องจาก
สถาบันพระปกเกล้า
