Page 10 - เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ ครั้งที่ 23

1. หลักการและเหตุผล

“ประชาธิปไตย” เป็นแนวคิดอยู่บนระเบียบทางการเมืองที่รับรอง

สิทธิเสรีภาพของประชาชน และอำนาจของผู้ถูกปกครอง เป็นแนวคิดที่อยู่
มานับตั้งแต่ต้นกำเนิดในกรีกโบราณ มีวิวัฒนาการผ่านร่างพระราชบัญญัติ
ว่าด้วยสิทธิพื้นฐานของพลเมือง ค.ศ. 1689 (Bill of Rights) รัฐธรรมนูญ
ของสหรัฐอเมริกา ค.ศ. 1787 และประกาศสิทธิมนุษยชนและพลเมือง

(Declaration of the Rights of the Man and of the Citizen of 1789)
ค.ศ. 1789 นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ประชาธิปไตยประสบความสำเร็จ
ในการต่อต้านระบอบทรราชย์ การขับไล่ระบอบฟาซิสม์และนาซี ตลอด
จนการปกครองแบบอำนาจนิยมในทุกทวีปทั่วมุมโลก และปลายศตวรรษ

ที่ 20 ระบอบประชาธิปไตยก็มีชัยชนะเหนือระบอบคอมมิวนิสต์ ภายใต้
ระบอบประชาธิปไตยได้เกิดภูมิทัศน์ทางการเมืองที่ได้รับการยอมรับจาก
ทั่วโลกว่าเป็น “the only game in town” ที่ทุกฝ่ายยอมรับในกติกา และ
กลไกของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย

ตั้งแต่ศตวรรษที่ 21 เป็นต้นมา ประชาธิปไตยกลับถูกตั้งคำถามว่า
เป็นแนวคิดที่สร้างแรงบันดาลใจ ความคิดสร้างสรรค์ และความเรืองรอง
ให้กับประชาชนได้อีกหรือไม่ นับตั้งแต่ภูมิทัศน์ทางความมั่นคง เศรษฐกิจ

และการเมืองเริ่มเปลี่ยนแปลงไป โดยเสรีภาพส่วนบุคคลได้ถูกลิดรอนหลัง
จากวิกฤตการณ์ก่อการร้ายใน ค.ศ. 2001 ต่อมาประเทศใจกลางของ
ระบอบประชาธิปไตยก็ได้ถูกตั้งคำถามต่อการเกิดวิกฤตเศรษฐกิจโลก
ค.ศ. 2008 ส่วนการปฏิวัติดอกมะลิที่เริ่มต้นตั้งแต่ ค.ศ. 2011 เป็นต้นมา
ก็ไม่ประสบความสำเร็จ ในที่สุดได้สร้างปัญหารัฐล้มเหลว การพลัดถิ่น

และผู้อพยพไปทั่วโลก และมีอิทธิพลต่อแนวคิดชาตินิยมไปถึงความคลั่งชาติ
ในหลายประเทศในโลกตะวันตก ประจักษ์พยานของความถดถอยของ
ระบอบประชาธิปไตยเห็นได้จากรายงานประจำปีของ FreedomHouse.org

ได้รายงานถึงเรื่องเสรีภาพในโลกว่า ตั้งแต่ ค.ศ. 2005-2018 เป็นต้นมา
ว่าสิทธิทางการเมืองและเสรีภาพของประชาชนได้คะแนนลดลงทุกปี
ซึ่งเป็นการเปลี่ยนแปลงในภูมิทัศน์ประชาธิปไตยของโลกอย่างตกต่ำอย่าง
ที่ไม่เคยปรากฎมาก่อนนับตั้งแต่มีแนวคิดประชาธิปไตยเกิดขึ้นบนโลก

ประเทศไทย เป็นอีกหนึ่งประเทศที่มีการปกครองในระบอบ
ประชาธิปไตยตั้งแต่ พ.ศ. 2475 และตลอดระยะเวลาเกือบ 90 ปีที่ผ่านมา
เกิดการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ มากมาย ได้แก่ การเกิดขึ้นของ “พลเมือง
ตื่นตัว” (active citizen) ซึ่งพลเมืองกระตือรือร้นและต้องการมีส่วนร่วม