Page 119 - kpi19839
P. 119
“บทบาทของผู้สูงอายุในการพัฒนาภูมิปัญญาท้องถิ่นตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ต าบลโคกมั่งงอย
อ าเภอคอนสวรรค์ จังหวัดชัยภูมิ” โดย อ.โชติกา สิงหาเทพ อ.ธนิกานต์ ศรีจันทร์ อ.เสาวนีย์ จันทสังข์
5. ไม้ค้ า เป็นไม้ที่สอดด้ายเส้นยืน เพื่อท าให้เกิดลวดลายในการทอด้วยเทคนิคพิเศษ
6. ไม้หาบหูก ใช้ประโยชน์ในการดึงด้ายให้ตึง
7. ไม้ดาบหรือไม้หลาบ ใช้สอดผ่านด้ายยืน แล้วพลิกขึ้นท าให้เกิดช่องว่างให้กระสวยพุ่งผ่าน
8. ไม้แป้นกี่ ที่นั่งของผู้ทอ บางแห่งใช้ไม้แผ่น บางแห่งใช้ไม้ไผ่สอดด้วยแผ่นไม้ที่ใช้รองนั่ง
9. เชือกเขา ใช้ดึงเขากับไม้หางหูกให้ตึง
10. แกนม้วนผ้า เป็นแกนที่อยู่ตรงกันข้ามกับแกนม้วนด้ายยืน ใช้ม้วนผ้าที่ทอเสร็จแล้ว
ขั้นตอนการทอผ้า
1. สืบหูกหรือสืบเส้นด้ายยืนเข้ากับแกนม้วนด้ายยืน และร้อยปลายด้ายแต่ละเส้นเข้าในตะกอแต่
ละชุดและฟันหวี ดึงปลายเส้นด้ายยืนทั้งหมดม้วนเข้ากับแกนม้วนผ้าอีกด้านหนึ่ง ปรับความตึงหย่อนให้
พอเหมาะ กรอด้ายเข้ากระสวยเพื่อใช้เป็นด้ายพุ่ง
2. เริ่มการทอโดยกดเครื่องแยกหมู่ตะกอ เส้นด้ายยืนชุดที่ 1 จะถูกแยกออก และเกิดช่องว่าง
สอดกระสวยด้ายพุ่งผ่านสลับตะกอชุดที่ 1 ยกตะกอชุดที่ 2 สอดกระสวยด้ายพุ่งกลับ ท าสลับกันไปเรื่อยๆ
3. การกระทบฟันหวี (ฟืม) เมื่อสอดกระสวยด้ายพุ่งกลับก็จะกระทบฟันหวี เพื่อให้ด้ายพุ่งแนบ
ติดกัน ได้เนื้อผ้าที่แน่นหนา
4. การเก็บหรือม้วนผ้า เมื่อทอผ้าได้พอประมาณแล้วก็จะม้วนเก็บในแกนม้วนผ้า โดยผ่อนแกน
ด้ายยืนให้คลายออกและปรับความตึงหย่อนใหม่ให้พอเหมาะ
เทคนิคพิเศษการทอผ้ามัดหมี่
ส าหรับเทคนิคการทอผ้ามัดหมี่มีกรรมวิธีการทอผ้าที่ใช้เทคนิคการมัดและการย้อม โดยเริ่มจาก
การน าเส้นด้ายหรือไหมมาย้อมสี แล้วมัดบริเวณที่ต้องการเก็บไว้ เมื่อน าไปย้อมสีอื่น จะได้ไม่ติดสี โดยย้อม
เรียบล าดับจากสีอ่อนไปหาสีเข้มจนครบตามลวดลายที่ต้องการ หลังจากนั้นจึงน าด้ายกรอเข้าหลอด
ตามล าดับ แล้วน าไปทอจะเกิดลวดลายบนผืนผ้าที่มีลักษณะคลาดเคลื่อน เหลื่อมล้ าที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ
ของการมัดหมี่ การทอผ้าชนิดนี้ต้องอาศัยความช านาญในการมัดย้อมและทอ
ในปัจจุบันการมัดย้อมจะพัฒนาไปตามลวดลายที่มีการประยุกต์ขึ้นมาใหม่ เช่น เมื่อผู้ทอต้องการ
ลวดลายที่พบเห็นจากผ้าในท้องตลาด ผู้ทอจ าน าลวดลายดังกล่าวมาแกะลายเพื่อดูว่าจะต้องย้อมสีอย่างไร
เพื่อให้ได้ลวดลายตามตัวอย่างที่ต้องการ
สีที่ใช้ย้อมในปัจจุบันใช้สีเคมีในการย้อม เนื่องจากสีของสีเคมีมีความสดกว่าสีธรรมชาติ อีกทั้งหา
ซื้อได้ง่ายตามท้องตลาดทั่วไป
118
