ยุคสมัยและกษัตริย์อย่างใหม่ในพระราชพิธีสิบสองเดือน / คงสัจจา สุวรรณเพ็ชร บรรณาธิการ

พระราชพิธีสิบสองเดือน แสดงให้เห็นสำนึกแบบใหม่ถึงความต่างของยุคปัจจุบันจากยุคก่อนหน้า ตระหนัหว่าปัจจุบันเป็นยุคสมัยใหม่ สำนึกใหม่ เช้นนี้เกี่ยวพันกันอย่างแยกไม่ออกกับการเปลี่ยนแปลงของความคิดสำคัญ ๆ ที่เกิดใหม่ในกระบวนการเดียวกัน ได้แก่ ความเป็นเหตึเป็นผลและเหตุผลนิยม (rationalism) แบบพุทของไทย ซึ่งนำไปสู่มโนทัศน์ (concept) เกี่ยวกับกษัตริย์และพระาชพิธีอย่างใหม่ด้วย สำนึกแบบใหม่เหล่านี้สะท้อนออกมาในรูปแบบการเขียน การบรรยาย และโดยเฉพาะอย่างยิ่งในตัวบทส่วนที่เป็นข้อวิพากวิจารณ์ ประชด เหน็บแนม โต้แย้ง ฯลฯ ซึ่งมักถูกมองข้าม